KOLONOSKOPİ BİLGİLENDİRME FORMU
Kolonoskopi nedir?
Kolonoskopi; hastalıkları teşhis ve bazı durumlarda tedavi etmek için yapılan bir kalın bağırsak incelemesidir. Bu işlem, ucunda video kamera bulunan, uzun, ince ve esnek bir tüpten ibaret olan kolonoskop cihazıyla yapılır ve anüsten (makat) girilerek tüm kalın bağırsağın incelenmesi sağlanır. Bu sayede doktor, işlem esnasında gördüğü anormalliklerden parça (biyopsi) alabileceği gibi bu anormal dokuyu (örneğin polip) tamamen çıkartarak tedavi de edebilir.
Niçin kolonoskopi yaptırmalısınız?
Kolonoskopiyle polip, iltihaplı doku ve kolorektal kanser gibi malign (kötü huylu) tümörler tespit edilebilir. Ayrıca bağırsak alışkanlıklarındaki açıklanamayan değişiklikler, karın ağrısı, bağırsaktan kanama ve kilo kaybının teşhis edilmesinde son derece faydalı bir yöntemdir. Hele hele ailesinde kolon kanseri öyküsü olan kişilerde mutlaka yapılması ve tüm kolonun bu sebeple taranması gerekir. Böylece kolon kanseri henüz oluşmadan önlenebilmektedir.
Kolonoskopiye nasıl hazırlanılır?
Kolonoskopinin başarılı (optimal) olması için bağırsağın dışkıdan tamamen temizlenmesi gerekir. Aksi halde kolonda bazı bölgeler tam olarak görülemez ve işlem eksik kalır (suboptimal işlem). Bunun için size önerilen ishal yapıcı ilacı son derece dikkatli ve eksiksiz olarak kullanmanız çok önemlidir.
Bağırsak hazırlığı aşağıdaki şekilde yapılmaktadır:
1. Kolonoskopi hazırlık diyeti
Kolonoskopiden birkaç gün önce hazırlığa başlanır. Bu dönemde tohum ve tahıl içeren gıdalardan uzak durunuz çünkü bunlar cihazın emme kanalını tıkayabilir. Lifli gıdaların ise sindirimi güç olduğundan bağırsaktan uzaklaşması zordur, alınmaması gerekir.
2. Bağırsak hazırlığı
İshal yaparak kolonu boşaltan çeşitli müshil ilaçları vardır. Tıbbi durumunuza göre doktorunuz sizin için en uygun olanı önerecektir.
3. Bol miktarda sıvı alın
Hazırlık için doktorunuz size özel talimatlar verecektir.
İşlemden önce tüm tıbbi durumlarınızı (mevcut hastalıklar ve geçirilmiş hastalıklarınız) ve aldığınız ilaçları, vitaminler veya takviyeleri söylemelisiniz. Demir ilaçları genellikle işlemden bir hafta önce kesilir (İlacın renginden dolayı endoskopik görüş bozulduğundan).
Kolonoskopi nasıl yapılır?
Sedasyon (Sakinleştirici)
Bazı merkezlerde işlem öncesinde hastalara hafif bir sedasyon (sakinleştirici) yapılmaktadır. Bu durum genel anestezi (narkoz) ile karıştırılmamalıdır. Sedasyon ile hafif bir uyku hali elde edilmektedir bununla birlikte Türkiye’de halen birçok merkezde sedasyon uygulanmamaktadır. Sedasyon uygulanan hastalar işlem odasında neler olup bittiğinin belli belirsiz farkında olabilir, ancak genel olarak prosedüre dair çok az şey hatırlayacaktır. Doktor ve sağlık personeli, işlem sırasında konforunuzu sağlamak için nefesinizi, nabzınızı ve kan basıncınızı belli aralıklarla sürekli takip eder. Kolonoskopi genellikle 20 ila 45 dakika sürmektedir.
Kalın bağırsağın incelenmesi
İşlem sol tarafınıza yatırılarak yapılmaktadır. Doktor anüsten girerek kalın bağırsağı incelemeye başlar. Kolonoskopun ucundaki küçük bir kamera ile kolonun video görüntüsü monitöre iletilir. Bu sayede ekrandan bağırsağın iç yüzeyi rahatlıkla incelenebilir. Kolonoskop, ince bağırsağın kolonla birleştiği noktaya ulaştığında, çoğu zaman buradan girilerek ince bağırsağın son noktası olan terminal ileum da incelemeye dahil edilir.
Poliplerin çıkarılması ve biyopsi
Polip, bağırsak duvarında küçük bir doku büyümesidir. Polipler toplumda yaygındır ve genellikle zararsızdır ancak küçük bir kısmı kansere dönüşebilmektedir. Bunları ortadan kaldırmak kanseri önlediği için, kolonoskopi ile tespit edilmesi halinde polipektomi veya mukozektomi (endoskopik yolla polipin çıkartılması) yapılarak polip kalın bağırsaktan uzaklaştırılır. Polip küçükse, biyopsi esnasında bütünüyle alınabilir ancak büyükse biyopsi yapılarak hasta bir sonraki seansa ertelenir. İkinci seansta polipektomi veya mukozektomiyle polipin tamamı çıkartılabilmektedir. Bunun yanı sıra kolonun diğer hastalıkları için de mikroskop altında incelenmek üzere kolondan küçük doku örnekleri (biyopsi) alınabilir. Sakinleştirici yapılan hastalar işlemden sonra bir süre gözlem odasında yatarak dinlenir. Tam olarak kendine gelen hasta, bir refakatçi eşliğinde doktorun ofisine gider. Tamamenuyandığınızda artık yiyecek ve içecek bir şeyler alabilirsiniz. Endoskopi esnasında, mide ve bağırsağa hava verilerek lümenin (bağırsağın içi) daha iyi görülmesi sağlanır. Bu durumda hasta biraz şişkinlik hissedebilir. Genellikle bir veya iki saat içinde geçer. Nadiren az miktarda kan görebilirsiniz. Bu genellikle alınan biyopsiden dolayıdır. Sakinleştirici verilen hastaların o gün boyunca araba kullanmaması, toplu taşıma araçlarına tek başına binmemesi, dikkat gerektiren makinaları kullanmaması, alkol almaması ve yasal belgeleri imzalamaktan kaçınması tavsiye edilir. Bu hastaların yanında bir yakınının bulunması gerekir. Ertesi gün tamamen normal hayatınıza döneceksinizdir.
Herhangi bir risk veya yan etki var mıdır?
İşleminizi yapacak olan doktor gastroenterolog olup endoskopi hususunda özel eğitim aldığından işleme bağlı bir komplikasyon oldukça nadir görülür. Komplikasyon olasılığı, işlemin türüne, yapılacak endoskopik müdahaleye ve hastanın genel sağlığına bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Hastadan biyopsi alınmış veya herhangi bir müdahale yapılmışsa hafifçe kanama olabilir. Yaklaşık %0.1 ihtimalle bağırsak zarı yırtılabilir ve ameliyat gerekebilir. Ayrıca uygulanan ilaçlara karşı da çok nadiren alerjik reaksiyonlar gelişebilmektedir. Endoskopiyi tolere edemeyen ve bu sebeple işlemi tamamlanamayan hastalara yeni bir randevu verilir. Bağırsağı boşaltmak için kullanılan müshil ilaçları bazı hastalarda baş ağrısı veya kusma yapabilmektedir. Kolonoskopiden sonraki 14 gün içerisinde aşağıdaki belirtilerden herhangi biri görülürse doktorunuz veya bir sağlık kuruluşu ile temasa geçiniz.
● Şiddetli karın ağrısı
● Siyah, katran renginde dışkılama
● Anüsten sürekli kan gelmesi
● Ateş
● Endişelenmenize sebep olan diğer belirtiler
Kolonoskopi ne kadar doğrudur?
Kolonoskopi, kolonun en doğru şekilde incelenmesini sağlar. Ancak hiçbir test mükemmel değildir ve bir anormalliğin tespit edilememesi gibi küçük bir risk her zaman vardır. Kolonoskopide vakaların % 2 ila 8'inde bağırsaktaki küçük polipler gözden kaçabilir. Kanser gibi daha büyük anormallikler için bu olasılık çok daha azdır ama yine de mevcuttur. Bu sebepten dolayı 50 yaş üstü tüm hastaların veya ailesinde kolorektal kanser öyküsü olanların her 1-2 yılda bir dışkıda gizli kan (DGK) testi yaptırmaları ve/veya doktor muayenesinden geçmeleri önerilmektedir.
Önemli noktalar
● Kolonoskopi, kolon ve rektumun içini görmek için yapılan bir işlemdir.
● İşleme geleceğiniz gün, tıpkı oruçlu gibi davranmak gerekir; bir şey yemek, içmek ve sigara kullanmak yasaktır.
● İşlemden önce, tüm dışkının bağırsaktan boşaltılması için size verilen müshil ilacını tam olarak kullanın. Talimatları dikkatlice okuyun.
● Doktor, kolonoskopi sırasında anormal görünen dokulardan ve poliplerden biyopsi alacaktır.
● İşlemdensonra, o gün boyunca dikkat gerektiren işlerden sakınınız, araba sürmeyiniz.
Sorularım olursa kiminle iletişime geçebilirim?
Herhangi bir sorunuz olduğunda, mesai saatlerinde muayenehaneyi arayabilirsiniz.
Dikkat! İşlemden önce üzerinizde bulunan para, cüzdan ve ziynet eşyalarını bir yakınınıza teslim etmeyi unutmayınız. Kurumumuz, bu broşürde yazan bilgilerin kullanımından veya bu bilgilere güvenilmesinden kaynaklanan herhangi bir yaralanma, kayıp veya hasarla ilgili hiçbir sorumluluk kabul etmez.
